Marten Vilijn (Voldemort)

Achtergrondverhaal

Hij wordt wel de machtigste Duistere tovenaar ooit genoemd. Iedereen is bang voor hem. Zo bang dat hij meestal Jeweetwel of Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden wordt genoemd. Maar ooit was Heer Voldemort nog Marten Asmodom Vilijn. Waarom maakte hij de keuzes die hij maakte? Daar gaan we het in dit artikel over hebben.

Feitjes

Naam: Marten Asmodom Vilijn (Tom Marvolo Riddle), later Heer Voldemort genoemd. Ook wel bekend als Jeweetwel, Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden en Heer van het Duister.
Geboortedatum: 31 december 1926
Sterfdatum: 2 mei 1998
Ouders: Marten Vilijn Sr. (Tom Riddle Sr.), een Dreuzel, en Merope Mergel (Merope Gaunt), een heks.
Bloedstatus: Halfbloed
Toverstok: 34,7 centimeter lang, taxushout en feniksveer.
Vaardigheden: duistere magie, Sisselspraak, de kracht om levende wezens te bezitten, manipuleren, het maken en onder controle hebben van Inferi. Een Inferius (meervoud: Inferi) is een lijk dat tot leven gewekt is door een spreuk van een duistere tovenaar. Zie de afbeelding hieronder voor een moment uit de zesde film waarin we de Inferi zien.

De keuzes van Marten Vilijn

Het eerste wat we over Voldemort te weten komen, als we de boeken erbij pakken, is dat Voldemort kennelijk werd verslagen door de baby Harry Potter. Niet helemaal dood - of zoals Hagrid zo mooi zei: “Kweenie of ie nog wel voldoende mens in zich had om dood te kennen gaan – wordt hij gedwongen om onder te duiken, zijn volgelingen verspreiden zich weer en zijn macht is hij kwijt.

Maar dat is natuurlijk niet het begin van het verhaal van Voldemort. En ook zeker niet het einde.
Voldemort had de kans om andere keuzes te maken, maar zijn slangachtige ogen waren gericht op één doel: een wereld waarin “Toverkracht is Macht” en volbloed tovenaars de baas zijn. Het is een wereld waarin wreedheid overheerst, waar dood wordt gezien als falen, maar het leven toch maar weinig wordt gewaardeerd. En het is een wereld waarin liefde, vriendelijkheid en tolerantie geen plaats kent.
 
Waarom dan toch die keuzes? Laten we eens inzoomen op een paar van zijn daden. Wat kunnen we daaruit opmaken?

Het weeshuis

Lang voordat Heer Voldemort van naam veranderde, woonde de jonge Marten Vilijn in een weeshuis. Hij wist toen nog niet dat hij een tovenaar was. Wel oefende hij zijn magie tegen de andere wezen van het weeshuis en genoot hij ervan als zij overstuur raakten of pijn hadden. Deze houding stoort Perkamentus, die drie dingen noteert na hun eerste ontmoeting: zijn zelfredzaamheid, zijn minachting voor alles wat hem met anderen verbind en de eksterachtige neiging om trofeeën te verzamelen van zijn slachtoffers.

De Geheime Kamer

Op Zweinstein heeft Marten de kans om opnieuw te beginnen. Toch kiest hij ervoor om zich te focussen op zijn unieke vaardigheden en begint hij met het verzamelen van volgelingen, in plaats van het maken van vrienden. Marten Vilijn wil er niet bij horen, hij wil domineren.
Wat hij wel leert, is de noodzaak om dit te verbergen. Het duurt nog lang voordat hij publiekelijk zal genieten van de pijn van anderen. In plaats daarvan perfectioneert hij zijn charme. Met die charme weet hij anderen, zoals professor Slakhoorn (Slughorn), Orchidea Smid (Hepzibah Smith) en Ginny, te manipuleren.
Zijn charme, in combinatie met zijn groeiende vaardigheden, zorgen ervoor dat Marten – Perkamentus uitgezonderd – populair is bij de leraren, die blijkbaar niets van zijn eigenlijke intenties doorhebben. Zelfs niet als hij bijvoorbeeld professor Slakhoorn vraagt naar Gruzielementen, een manier om een stukje van je ziel op te sluiten in een ding. Hij heeft genoeg zelfvertrouwen om anderen te laten opdraaien voor zijn daden. Marten opent de Geheime Kamer, maar geeft Hagrid daar de schuld van.

Professor op Zweinstein

De dreiging dat Zweinstein gesloten wordt vanwege de Geheime Kamer, is een belangrijk gegeven, aangezien dit de enige plek is waar Marten Vilijn zich ooit thuis heeft gevoeld. Hij is zo erg gehecht aan de plek dat hij zowel professor Wafelaar (Dippet) als Perkamentus vraagt of hij leraar kan worden.
Dit is een ongebruikelijk verzoek voor een tovenaar die geen affiniteit heeft met iets of met anderen. Perkamentus suggereert daarom twee andere redenen voor het verzoek van Marten: een verlangen om alle geheimen van het kasteel te ontrafelen en een overtuiging dat Zweinstein hem zou kunnen helpen met het opbouwen van een achterban. Hij had al succes als leerling, dus hoeveel spannender zou het zijn om volgelingen te krijgen vanuit een invloedrijke positie? Tegen de tijd dat Marten zijn tweede verzoek indiende, was er nog een nieuwe stimulans: een van zijn Gruzielementen verbergen.

Het vermoorden van zijn vader

Vilijn dacht nooit aan Dreuzels. Hij was ervan overtuigd dat zijn moeder nooit een heks kon zijn, aangezien hij, zelfs op zijn elfde, de dood van een Dreuzel zag als een zwakheid. Waarschijnlijk dacht hij dat toverkracht onsterfelijkheid betekende. Later probeert hij die onsterfelijkheid waar te maken, maar niet voordat hij leerde dat hij zijn magische krachten had geërfd van zijn moeder. Zij gaf hem ook Zwadderich bloed en de mogelijkheid om Sisselspraak te gebruiken. Het is ook goed mogelijk dat ze hem achterliet met een basis van geweld en instabiliteit, aangezien haar familie daarom bekend stond.

Het ontdekken van de waarheid over zijn Dreuzelvader die zijn moeder in de steek liet, lijkt een katalysator te zijn geweest voor Vilijn. Vlak nadat hij de waarheid ontdekte, vermoordde hij zijn vader en zijn grootouders. Hij schept hier zelfs over op tegenover Harry, terwijl Harry op het graf staat van Marten Vilijn Sr.

Er is wat niet erkende zelfverwijt in de Dreuzelhaat van Vilijn. Hij erkent zijn halfbloedstatus niet, maar hij vindt duidelijk dat Dreuzels minderwaardig zijn, ook al was zijn eigen vader ook een Dreuzel. Zijn wreedheid tegen tovenaars met Dreuzelouders is hieraan gelinkt. Vilijn kan dan wel zelf een halfbloed zijn, tovenaars met Dreuzelouders hebben helemaal geen verleden met magie en zijn voor hem daarom net zo laag als Dreuzels zelf.
Vilijn heeft ook een hekel aan Dreuzels omdat ze hem herinneren aan zijn jeugd en de Dreuzelvader die hem in de steek liet.

Harry Potter

Als we al het bovenstaande meenemen, dan is de volgende keuze toch wel een verrassende. Als Vilijn hoort van de profetie, is dat het begin van zijn strijd tegen Harry.

We weten echter dat de profetie zowel had kunnen verwijzen naar Harry als naar Marcel. Toch lijkt Vilijn Marcel nooit te hebben overwogen, ondanks dat hij zuiver tovenaarsbloed heeft en daarmee alles is wat Vilijn als superieur beschouwd. In plaats daarvan koos hij voor Harry vanwege zijn eigen vreemde, geïnternaliseerde hiërarchie. Vilijn ziet Harry als een grotere bedreiging omdat, zoals Perkamentus dat zegt, hij het gevoel heeft dat het gevaar groter is van degene met wie hij een sterkere gelijkenis vertoond.

Gruzielementen

Zijn keuze voor Harry zorgt ervoor dat Vilijn het Gruzielement maakt dat hij nooit had willen maken. Wanneer hij er niet in slaagt om Harry te doden, splitst zijn toch al instabiele ziel en een deel hecht zich aan Harry. Op dit moment had Vilijn al een aantal Gruzielementen gemaakt: het dagboek, de ring van Asmodom Mergel (Marvolo Gaunt), het medaillon van Zwadderich, de beker van Huffelpuf en het diadeem van Ravenklauw. Later kiest hij zijn slang Nagini uit om, zo gelooft hij, het zesde en laatste deel van zijn ziel te bewaren. Het is in feite het zevende deel.

Al deze voorwerpen zijn belangrijk voor Vilijn. Drie ervan kun je associëren met Zweinstein (het medaillon, de beker en het diadeem) en de ring van Mergel symboliseert zijn familiegeschiedenis. Het dagboek toont zijn magische vaardigheid en Nagini is het symbool van zijn afstamming van Zwadderich. Ook zien we de eigenschappen terug die Vilijn in zijn kinderjaren al had: een verlangen naar macht en een neiging om trofeeën te verzamelen.

Maar ze laten ook zien hoe ver hij is gekomen. Bij elke keuze die hij maakt, maakt hij gebruik van toverkracht om zijn macht te tonen. Het is voor Vilijn niet genoeg om aan de Dreuzelwereld te ontsnappen. Nee, hij wil hen volkomen onderdrukken. Zijn algemene motivatie is om te laten zien dat hij speciaal, krachtig en onsterfelijk is. Met het bewijzen van deze dingen lijkt hij te willen laten zien dat hij met die prestaties zijn halfbloed afkomst is ontstegen.

Wil je meer weten over de Gruzielementen? Lees dan ook dit achtergrondartikel.